Gry terapeutyczne i edukacyjne Mijamy się pomagają dzieciom z Autyzmem? Jak radzą sobie z zaburzeniami i Zespołem Aspergera?

Dziecko z Autyzmem 

Czy ty też zauważyłeś, że istnieje mylne przekonanie, nawet wśród nauczycieli i rodziców, że dziecko z Zespołem Aspergera nie lubi relacji z rówieśnikami?

To nieprawda, że nie lubi rówieśników i ich nie potrzebuje, pomimo faktu, że ma problemy w komunikacji społecznej i budowaniu relacji. Dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu potrzebują tych kontaktów. Problem, że nie potrafią ich tworzyć, nie potrafią umiejętnie rozwijać relacji, aby były mocne i zadawalające.

Osoby te potrzebują, tak jak każdy człowiek, akceptacji i zrozumienia. Ważne dla nich jest to, aby tolerować ich czasami niezrozumiałe i niestandardowe zachowania. Dzieci z Aspergerem mają świadomość, że są inne, często słyszą czy to od rówieśników czy osób dorosłych, że „coś z nimi jest nie tak”, że „są jacyś dziwni”. Taki rodzaj stygmatyzacji sprawia, że boją się kontaktów rówieśniczych, a czasami ich unikają. 

Lęk i obniżona samoocena często towarzyszą im w kontaktach społecznych. Dlatego czasami wolą unikać bliskości, aby nie czuć bólu odrzucenia i braku akceptacji.

Zespół Aspergera to zaburzenie w spektrum autyzmu, którego przebieg jest łagodniejszy niż autyzm i nie przejawia się w deficytach intelektualnych.

Terapia poprzez gry terapeutyczne dla dzieci z autyzmem

Skupię się na aspekcie emocjonalno-społecznym i chwilę Was zatrzymam opowiadając pewną historię o dziewczynce z Zespołem Aspergera i grach terapeutycznych.

Kasia lat 12, w kontaktach społecznych przejawiała książkowe zachowania dziecka z Zespołem Aspergera – oziębłość, egocentryzm , sztywność w myśleniu. Jej twarz była pozbawiona mimiki, ton głosu jednostajny, cichy bez wyrażania jakichkolwiek emocji, a chód skostniały, ciało jakby skrępowane poblokowanymi emocjami.

Kasia nie lubiła spotkań grupowych, rzadko kiedy się uśmiechała. Na jakiekolwiek pytania np. – czy masz tutaj lekcje? – czy masz ochotę wypić herbatę?,  – czy wiesz ile to 2×2? – zawsze padała odpowiedź NIE WIEM. Tak samo było na każdej lekcji. Jej silna reakcja lękowa  sprawiała, że nie potrafiła otwierać się na przyjmowaną wiedzę. Kiedy stwierdzono u niej Zespół Aspergera ucieszyłam się, że jest wreszcie diagnoza.

Wykorzystanie gry terapeutycznej dla dzieci z autyzmem jako pomoc terapeutyczna

Jako terapeuta i pedagog do mojej bohaterki postanowiłam dotrzeć poprzez Pudełko Terapeutyczne.

Zapowiedziałam jej, że mamy krótki plan ale realny, że nauczę ją podejmować decyzję i nie używać tak często słowa „nie wiem”. Zastąpimy je słowami „tak” lub “nie”. Postaram się także, aby nauczyła się mówić o swoich emocjach. Kasia zgodziła się. Może to było moje wyobrażenie, ale zauważyłam w jej oczach nutę nadziei. Zaczęłam od gry „Pudełko terapeutyczne – Mijamy się”, które zawiera dwa zestawy gier.

Pudełko Terapeutyczne od Mijamy się

„Quiz co ty wiesz Pani Jeż?” zawierający 55 nieoczywistych i niebanalnych pytań z zakresu relacji, emocji i zachowań oraz Karty Metaforyczne, które z pomocą obrazów pozwalają zagłębić się w nasze odczucia i myśli.

Zapowiedziałam Kasi, że podczas naszych spotkań będziemy wykorzystywać gry, które pomogą jej wyrażać siebie, mówić o emocjach i przeżywanych stanach wewnętrznych. 

Każde spotkanie zaczynałam od kart metaforycznych, które rozkładałam na stole i zadawałam pytanie np. – Jak się dzisiaj czujesz? – Co czujesz w środku? – Jakie myśli masz w swojej głowie? – Jaki był ten dzień? etc.

Dziewczynka z Zespołem Aspergera miała możliwość wybrania sobie od jednej do czterech kart z obrazami, które opisywałyby odpowiedź na postawione pytanie.

Wykorzystanie tych kart z gry Mijamy się było genialnym pomysłem!

Kasia wybierała karty, które obrazowały jej stan emocjonalny danego dnia. Metafora pomagała jej wyrazić siebie. Kiedy prosiłam ją, aby powiedziała dlaczego dokonała takiego wyboru, początkowo mówiła słowo NIE WIEM. Jednak z czasem zaczęła mówić otwarcie. Szczególnie pamiętam dzień, gdy zapytałam ją o relacje z matką. Obrazy oraz potok słów jakich użyła do opisu kontaktu z nią poruszył mnie i był to ważny moment w procesie terapii.

Karty terapeutyczne

Drugie karty z gry terapeutycznej „Quiz-Co ty wiesz panie jeż?” pomogły mi nauczyć Kasię podejmowania decyzji, nabrać pewności siebie, zminimalizować lęk przed oceną.

Zespół Aspergera to trudności w nawiązywaniu relacji, a także silny lęk przed oceną innych. Dziewczynka tak bardzo bała się oceny osób dorosłych jak i rówieśników, że uciekła w niewiedzę i bezpieczne dla niej zachowania, rezygnując z aktywności. Używała słowa „nie wiem” zbyt często, jako rodzaju ucieczki przed ośmieszeniem czy krytyką. 

Moim celem było, aby do końca czerwca zaczęła samodzielnie podejmować proste decyzje, dokonywać wyboru i ograniczyć do niezbędnego minimum używanie słów „nie wiem”.

Gra terapeutyczna „Quiz -Co ty wiesz panie jeż?” wspaniale pomogła osiągnąć  zamierzony cel.

Ustaliłam z Kasią, że podczas spotkań będę zadawała jej około pięciu pytań z gry terapeutycznej, ale nie może ona używać słowa „nie wiem”. Tak bardzo przywykła do tego schematu funkcjonowania, że odruchowo mówiła na wszystko „nie wiem”. W sytuacji kontrolowanej zaczęła powoli odpowiadać na pytania z gry terapeutycznej. A, że pytania dotyczyły kompetencji emocjonalno- społecznych, więc poruszały ważny dla niej świat wewnętrzny, to oprócz widocznych zmian zachowania, dziecko otrzymywało wiedzę z zakresu psychologii i  życia społecznego.

W grze terapeutycznej „Quiz – Co ty  wiesz panie jeż?” są podchwytliwe pytania np. „Czy złość piękności szkodzi?” lub „Czy powinienem lubić siebie na 80 %?„

Nie zawsze Kasia odpowiadała prawidłowo, ale właśnie o to chodziło, żeby doświadczyła różnych sytuacji po to, aby zauważyć, że czasami każdy z nas ma prawo popełnić błąd lub czegoś nie wiedzieć, ale to nie umniejsza naszej wartości czy wiedzy. 

Ogólnie Kasia świetnie radziła sobie z pytaniami, czasami miała wątpliwości i chciała powiedzieć zakotwiczony frazes „nie wiem”, ale po chwili zatrzymania udzielała odpowiedzi, zazwyczaj była to prawidłowa odpowiedź.

W czerwcu Kasia tak się otworzyła i angażowała się w rozmowę, że z niepohamowaną złością opowiadała o swoich trudnych relacjach z matką. Nawet jej koleżanki z klasy i nauczyciele uczący zauważyli zmianę w zachowaniu Kasi.

To jeden z wielu przykładów jak ważne są właściwie dobrane narzędzia i metody pracy z dzieckiem. Uważam, że to doskonała pomoc do terapii dzieci żeby pomóc dziecku poprzez gry terapeutyczne dla dzieci z autyzmem, ale również dla m.in dzieci młodszych i starszych z problemami emocjonalnymi.